درباره کتاب «بهارستان»

گشت و گذاری در «بهارستان» آل­ ابراهیم


نوشته: اسماعیل عسلی
معمولاً اغلب مردم تنها به این اکتفا می­کنند که با افتخار و تعصبی خاص از زادگاه و خاستگاه خانوادگی خود یاد کنند اما در این میان کسانی نیز پیدا می­شوند که به حکم «حب­الوطن من­الایمان» با معرفی موطن خویش و برشمردن ویژگی­ها و غور در تاریخ و پیشینه­ی آن، نسبت به مهد پرورش و عرصه ی  بالندگی خویش ادای دین می­کنند. با توجه به رویکرد غالب محمدرضا آل­ابراهیم به ارائه آثار مبتنی بر پژوهش در عرصه نویسندگی، انتشار کتاب «بهارستان» پیرامون زندگی و آثار نام­آوران استهبان به قلم ایشان دور از انتظار نبود. تلاش­های هدفمند آل­ابراهیم در طول دوران فعالیت­های فرهنگی­اش همواره معطوف به شناسانیدن هر چه بیشتر استهبان بوده است.
«اماکن مذهبی و گردشگاه­ها در استهبان»، «اردشیر بابکان، زاده بختگان»، «بازی­های محلی استهبان»؛ «زندگی و مبارزات کریم­پور شیرازی»؛ «شهید رابع»، «شیخ مغربی»، «فرهنگ مردم استهبان در محرم، رمضان و طلب باران»، «قاضی عضدالدین ایجی»، «کتاب­شناسی شهرستان استهبان»، «داستان­های سته­بان» در ده جلد، «مراسم عروسی و ترانه­­های رایج آن در استهبان» و «ویژه­نامه هفته فرهنگ استهبان» که محصول سال­ها تلاش و تکاپوی آل­ابراهیم در آداب و رسوم و تاریخ و فرهنگ این دیار است، بیانگر سمت و سوی نگاه این نویسنده به دیار و زادگاه خویش است، نگاهی سرشار از افتخاری مبتنی بر آگاهی.
ضمن اینکه فعالیت­های محمدرضا آل­ابراهیم صرفاً به کتاب­هایی که با قلم روان و مردمی او به چاپ رسیده محدود نمی­شود، بلکه در بسیاری از کتاب­های انتشار یافته پیرامون فرهنگ و آداب و رسوم مردم ایران نظیر «کتاب کوچه» شاملو، کتاب ۱۹ جلدی «افسانه­های مردم ایران» نوشته علی اشرف درویشیان و رضا خندان مهابادی، «کردان شبانکاره» نوشته دکتر جمشید صداقت­کیش و کتاب­هایی که پیرامون فرهنگ و آداب و رسوم مردم شهرهای فارس توسط آقایان ابوالقاسم فقیری و صادق همایونی نوشته شده است در این کتاب ها هر جا نامی از استهبان و فرهنگ و آداب و رسوم مردم آن به میان آمده از آقای محمدرضا آل­ابراهیم به عنوان راوی، پژوهشگر و همکار در ارائه اطلاعات سخن رفته است.
به موازات فعالیت­هایی از این دست باید به راه­اندازی انجمن­های ادبی، با حضور جوانان خوش­ذوق، مشارکت مؤثر در برگزاری نشست­های گوناگون با محوریت فرهنگ و تجلیل از مفاخر استهبان و همچنین ایفای نقش کلیدی و تعیین­کننده در دعوت از صاحب­نظران در حوزه­های گوناگون علوم انسانی برای حضور در جمع فرهیختگان و جوانان استهبان، توسط آقای محمدرضا آل­ابراهیم نیز اشاره کرد.
حقیر از زمانی که توفیق آشنایی با آقای محمدرضا آل­ابراهیم را پیدا کرده­ام، همواره شاهد تکاپوی ارزنده و هدفمند ایشان در حوزه فرهنگ و ادب در راستای معرفی داشته­ها و قابلیت­های پنهان و پیدای استهبان بوده­ام و عزم و اراده و سعه صدر و فروتنی رشک­برانگیز این مرد عزیز را که به عنوان چهره­ای دوستدار مردم شناخته شده است، ارج می­نهم. زیرا در پیمودن راهی که سال­هاست پیش گرفته از موانع ایذایی، تنگ­نظری­ها، کج­فهمی­ها، کم­نگری­ها و بیش و کم­های این جهانی، «چنانکه افتد و دانی» نه تنها نهراسیده بلکه به دیگران نیز انگیزه و امید بخشیده است. بر اهل قلم پوشیده نیست که کار در حوزه­های مرتبط با تاریخ در مقولات گوناگون از تاریخ ادبیات گرفته تا تاریخ تحولات اجتماعی، شرح آداب و رسوم و پرداختن به شخصیت­های گوناگون در گذشته و حال و معرفی مفاخر یک منطقه، کاری سترگ است و غیر از زحمات طاقت­فرسایی که یک نویسنده در جریان رجوع به منابع گوناگون و گردآوری مستندات لازم بر خود هموار می­کند، مستلزم ملحوظ داشتن برخی اقتضائات و رعایت چارچوب­های مبتنی بر قوانین روزآمد در زمان نگارش است، بدون آنکه نویسنده از مسیر انصاف خارج شود. بالاترین دغدغه­ی یک پژوهشگر، ترس مقدسی است که از برخی فروگذاری­های ناخواسته و عبورهای شتاب­آلود و ایهام­آمیز پیرامون زندگی و آثار شخصیت­های مطرح در مراتب گوناگون در گذشته و زمان معاصر دارد.
از آنجا که آقای محمدرضا آل­ابراهیم به عنوان یک نویسنده مردمی، خوب می­داند که غربال به دست­ها از پشت سر می­آیند و هر اثری که رنگ و بویی از تاریخ داشته باشد، خواه ناخواه، عیار آن با عبور از تنور زمانه که هرگز حال و هوا و حرارتی ثابت ندارد، محک خواهد خورد، تلاش کرده است که قلم را در حق درگذشتگان و معاصرین به انصاف بچرخاند.
محمدرضا آل­ابراهیم با وجود فروتنی درخور تحسین­اش، طبعی بلند و نگاهی قله­نشین دارد و با بیتی که در آغازین صفحه کتاب بهارستان از سعدی آورده، این اثر را با همه ارزشمندی، حاصل تلاشی در حد وسع توصیف کرده که ایهامی دلنشین دارد و نشأت گرفته از طبع بلند اوست و نویدبخش انتشار آثار ارزنده ی دیگری است که از تداوم تلاش­های فرهنگی آل­ابراهیم حکایت می­کند.
بدون تردید چاپ­های بعدی این کتاب با تعامل خوبی که اهل قلم خصوصاً کسانی که نام و اثری از آنها در بهارستان آمده با ایشان خواهند داشت و اطلاعات تکمیلی و آثار روزآمد خود را ارائه خواهند کرد، حجیم تر خواهد شد.
بی­گمان یادکرد از استهبان به عنوان خاستگاه و زادگاه کوروش کبیر که شخصیتی ستوده شده در تاریخ است در این کتاب، به دلیل محبوبیت تاریخی و جهانی کوروش به طرح مباحثی منجر خواهد شد که در روندی منصفانه به نهادینه شدن این باور کمک خواهد کرد، خصوصاً اینکه راوی آن مورّخی شناخته شده و وفادار به حقیقت چون دکتر ابراهیم باستانی پاریزی است.
با آرزوی توفیق روزافزون برای آل ابراهیم که گشت و گذار در «بهارستان» اش دلگشاست.
روزنامه عصر مردم

حتما ببینید

محمدرضا آل ابراهیم؛ پژوهشگر فرهنگ عامه

نام محمدرضا آل ابراهیم در میان اهل خرد و نویســندگان و پژوهشگران ایرانی، خاصه فارس نامه نویسان و فارس پژوهان نامی بزرگ و آشناســت. او شــخصیتی محبوب و نام آشنا در حوزه های داستان نویسی و نقد ادبی و از استهبان پژوهان و شهرنامه نویســان ارزنده ای اســت که علاوه بر سال ها کارمعلمی و تدریس دروس گوناگونی از فرهنگ و ادب از جمله قصه نویســی و قصه پردازی، هم اینک مدیریت نشر ستهبان را بر عهده داشــته و خانواده وی، از همسر گرفته تا دختران او، همگی در کار نوشــتن اند و هریــک از آنان آثاری زیبا و خواندنی دارند. این چهره ماندگار ادب و معرفت، در ســال ۱۳۳۰ در شهرســتان علمی و فرهنگی، مذهبی اســتهبان