گشت و گذاری در «بهارستان» آل ابراهیم
نوشته: اسماعیل عسلی
معمولاً اغلب مردم تنها به این اکتفا میکنند که با افتخار و تعصبی خاص از زادگاه و خاستگاه خانوادگی خود یاد کنند اما در این میان کسانی نیز پیدا میشوند که به حکم «حبالوطن منالایمان» با معرفی موطن خویش و برشمردن ویژگیها و غور در تاریخ و پیشینهی آن، نسبت به مهد پرورش و عرصه ی بالندگی خویش ادای دین میکنند. با توجه به رویکرد غالب محمدرضا آلابراهیم به ارائه آثار مبتنی بر پژوهش در عرصه نویسندگی، انتشار کتاب «بهارستان» پیرامون زندگی و آثار نامآوران استهبان به قلم ایشان دور از انتظار نبود. تلاشهای هدفمند آلابراهیم در طول دوران فعالیتهای فرهنگیاش همواره معطوف به شناسانیدن هر چه بیشتر استهبان بوده است.
«اماکن مذهبی و گردشگاهها در استهبان»، «اردشیر بابکان، زاده بختگان»، «بازیهای محلی استهبان»؛ «زندگی و مبارزات کریمپور شیرازی»؛ «شهید رابع»، «شیخ مغربی»، «فرهنگ مردم استهبان در محرم، رمضان و طلب باران»، «قاضی عضدالدین ایجی»، «کتابشناسی شهرستان استهبان»، «داستانهای ستهبان» در ده جلد، «مراسم عروسی و ترانههای رایج آن در استهبان» و «ویژهنامه هفته فرهنگ استهبان» که محصول سالها تلاش و تکاپوی آلابراهیم در آداب و رسوم و تاریخ و فرهنگ این دیار است، بیانگر سمت و سوی نگاه این نویسنده به دیار و زادگاه خویش است، نگاهی سرشار از افتخاری مبتنی بر آگاهی.
ضمن اینکه فعالیتهای محمدرضا آلابراهیم صرفاً به کتابهایی که با قلم روان و مردمی او به چاپ رسیده محدود نمیشود، بلکه در بسیاری از کتابهای انتشار یافته پیرامون فرهنگ و آداب و رسوم مردم ایران نظیر «کتاب کوچه» شاملو، کتاب ۱۹ جلدی «افسانههای مردم ایران» نوشته علی اشرف درویشیان و رضا خندان مهابادی، «کردان شبانکاره» نوشته دکتر جمشید صداقتکیش و کتابهایی که پیرامون فرهنگ و آداب و رسوم مردم شهرهای فارس توسط آقایان ابوالقاسم فقیری و صادق همایونی نوشته شده است در این کتاب ها هر جا نامی از استهبان و فرهنگ و آداب و رسوم مردم آن به میان آمده از آقای محمدرضا آلابراهیم به عنوان راوی، پژوهشگر و همکار در ارائه اطلاعات سخن رفته است.
به موازات فعالیتهایی از این دست باید به راهاندازی انجمنهای ادبی، با حضور جوانان خوشذوق، مشارکت مؤثر در برگزاری نشستهای گوناگون با محوریت فرهنگ و تجلیل از مفاخر استهبان و همچنین ایفای نقش کلیدی و تعیینکننده در دعوت از صاحبنظران در حوزههای گوناگون علوم انسانی برای حضور در جمع فرهیختگان و جوانان استهبان، توسط آقای محمدرضا آلابراهیم نیز اشاره کرد.
حقیر از زمانی که توفیق آشنایی با آقای محمدرضا آلابراهیم را پیدا کردهام، همواره شاهد تکاپوی ارزنده و هدفمند ایشان در حوزه فرهنگ و ادب در راستای معرفی داشتهها و قابلیتهای پنهان و پیدای استهبان بودهام و عزم و اراده و سعه صدر و فروتنی رشکبرانگیز این مرد عزیز را که به عنوان چهرهای دوستدار مردم شناخته شده است، ارج مینهم. زیرا در پیمودن راهی که سالهاست پیش گرفته از موانع ایذایی، تنگنظریها، کجفهمیها، کمنگریها و بیش و کمهای این جهانی، «چنانکه افتد و دانی» نه تنها نهراسیده بلکه به دیگران نیز انگیزه و امید بخشیده است. بر اهل قلم پوشیده نیست که کار در حوزههای مرتبط با تاریخ در مقولات گوناگون از تاریخ ادبیات گرفته تا تاریخ تحولات اجتماعی، شرح آداب و رسوم و پرداختن به شخصیتهای گوناگون در گذشته و حال و معرفی مفاخر یک منطقه، کاری سترگ است و غیر از زحمات طاقتفرسایی که یک نویسنده در جریان رجوع به منابع گوناگون و گردآوری مستندات لازم بر خود هموار میکند، مستلزم ملحوظ داشتن برخی اقتضائات و رعایت چارچوبهای مبتنی بر قوانین روزآمد در زمان نگارش است، بدون آنکه نویسنده از مسیر انصاف خارج شود. بالاترین دغدغهی یک پژوهشگر، ترس مقدسی است که از برخی فروگذاریهای ناخواسته و عبورهای شتابآلود و ایهامآمیز پیرامون زندگی و آثار شخصیتهای مطرح در مراتب گوناگون در گذشته و زمان معاصر دارد.
از آنجا که آقای محمدرضا آلابراهیم به عنوان یک نویسنده مردمی، خوب میداند که غربال به دستها از پشت سر میآیند و هر اثری که رنگ و بویی از تاریخ داشته باشد، خواه ناخواه، عیار آن با عبور از تنور زمانه که هرگز حال و هوا و حرارتی ثابت ندارد، محک خواهد خورد، تلاش کرده است که قلم را در حق درگذشتگان و معاصرین به انصاف بچرخاند.
محمدرضا آلابراهیم با وجود فروتنی درخور تحسیناش، طبعی بلند و نگاهی قلهنشین دارد و با بیتی که در آغازین صفحه کتاب بهارستان از سعدی آورده، این اثر را با همه ارزشمندی، حاصل تلاشی در حد وسع توصیف کرده که ایهامی دلنشین دارد و نشأت گرفته از طبع بلند اوست و نویدبخش انتشار آثار ارزنده ی دیگری است که از تداوم تلاشهای فرهنگی آلابراهیم حکایت میکند.
بدون تردید چاپهای بعدی این کتاب با تعامل خوبی که اهل قلم خصوصاً کسانی که نام و اثری از آنها در بهارستان آمده با ایشان خواهند داشت و اطلاعات تکمیلی و آثار روزآمد خود را ارائه خواهند کرد، حجیم تر خواهد شد.
بیگمان یادکرد از استهبان به عنوان خاستگاه و زادگاه کوروش کبیر که شخصیتی ستوده شده در تاریخ است در این کتاب، به دلیل محبوبیت تاریخی و جهانی کوروش به طرح مباحثی منجر خواهد شد که در روندی منصفانه به نهادینه شدن این باور کمک خواهد کرد، خصوصاً اینکه راوی آن مورّخی شناخته شده و وفادار به حقیقت چون دکتر ابراهیم باستانی پاریزی است.
با آرزوی توفیق روزافزون برای آل ابراهیم که گشت و گذار در «بهارستان» اش دلگشاست.
روزنامه عصر مردم